تخلف‌های پزشکی و نحوه شکایت از آن
هر صنفی، علاوه بر پایبندی به قوانین و مقررات، باید یک سری از اصول و قواعد مربوطه به حرفه خود را رعایت کند. پزشک‌ها هم از این قاعده مستثنی نیستند. در این یادداشت برخی از مهم‌ترین تخلف‌های پزشکی را بررسی خواهیم کرد. تخلف‌هایی که در این یادداشت به آن اشاره شده به استناد «آیین‌نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه‌ای شاغلان حرفه‌های پزشکی و وابسته» مصوب 1378 هیئت وزیران، جمع‌آوری شده است.
تبعیض در ارائه خدمات پزشکی
به عنوان یک اصل اولیه، شاغلان حرفه‌های پزشکی وظیفه دارند، بدون توجه به نژاد، ملیت، مذهب و موقعیت اجتماعی و سیاسی و اقتصادیِ بیمار حداکثر تلاش خود را انجام دهند. به علاوه، شاغل‌های حرفه‌های پزشکی باید به دور از هر نوع سهل‌انگاری وظیفه خود را انجام دهند.
افشای اسرار بیمار
پزشک‌ها، حق ندارند اسرار یا نوع بیماری را افشا کنند. افشای اسرار پزشکی بیمار، صرفاً یک تخلف نیست و بلکه جرم هم محسوب می‌شود. در این صورت، بیمار می‌تواند از طریق دادسرا شکایت خود را ثبت و پیگیری کند (ماده 648 قانون مجازات اسلامی- بخش تعزیرات).
نوشتن نسخه‌های ناخوانا
همیشه در عرف کوچه و بازار دستخط پزشک‌های دستمایه‌ی طنز بوده؛ اما جالب اینجاست که نوشتن نسخه‌های ناخوانا و غیرقابل فهم تخلف محسوب می‌شود و در صورت اثبات، پزشک به مجازات انتظامی محکوم خواهد شد.
صدور نسخه‌های هم‌سان و هم‌شکل
اگر پزشکی به صورت تکراری اقدام به صدور نسخه‌هایی کند که از کاملاً هم‌سان باشند، مرتکب تخلف شده است. این کار، حکایت از نوعی سهل‌انگاری و بی‌مسئولیتی پزشک دارد که بدون در نظر داشتن مشخصات و شرایط هر بیمار از پیش یک نسخه هم‌سان و هم‌شکل را برای همه صادر می‌کند.
عدم توضیح در مورد نحوه استفاده از دارو
علاوه‌بر پزشک‌ها، داورسازها هم موقع پیچیدن نسخه، وظیفه دارند توضیح دهند نسخه پزشک چه زمانی و چطور باید مصرف شود.
ارائه خدمات خارج از تعرفه
هر ساله (معمولاً در فروردین و اردیبهشت)، هیئت وزیران، تعرفه خدمات تشخیصی و درمانی را برای بخش دولتی و هم بخش خصوصی ابلاغ میکنند. این تعرفه شامل خدمات مختلف پزشکی می‌شود: (مانند پول ویزیت، تعرفه‌های خدمات در بیمارستان، تعرفه‌های خدمات ترک اعتیاد و …). اگر شاغلین حرفه‌های پزشکی خارج از این تعرفه‌های دولتی پولی از بیمارها دریافت کنند، عمل آنها تخلف محسوب می‌شود.
ترغیب جهت مراجعه به مطب شخصی
اگر پزشک در بیمارستان دولتی یا موسسات خیریه خدمات پزشکی انجام دهد و از این طریق بیماران خود را ترغیب کند که جهت ارائه خدمات به بیمارستان یا مطب خصوصی مراجعه کنند این عمل تخلف محسوب می‌شود. مشروط به اینکه، هدف پزشک صرفاً استفاده مادی از بیماری باشد.
تبلیغات گمراه‌کننده
ما در یادداشت دیگری با موضوع «تبلیغات گمراه‌کننده» توضیحاتی دادیم؛ اما در اینجا به صورت اختصاصی با تبلیغات گمراه‌کننده پزشکی مواجه هستیم.
طبق قانون پزشک‌ها حق ندارند با ارتکاب عمل خلاف شأن پزشکی یا تبلغ گمراه‌کننده و نصب آگهی در امکان عمومی بیمار جذب کنند. این تخلف فقط شامل امکان عمومی بیرونی نیست؛ بلکه تبلیغات گمراه‌کننده در فضای مجازی هم همین حکم را دارد. به علاوه، پزشک‌ها نمی‌توانند کالاهای پزشکی و دارویی که جنبه تجاری دارد را در مطب و محل کار خود تبلیغ کنند (مراجعه کنید به: «دستورالعمل نحوه تبلیغ و آگهی‌های دارویی و مواد خوراکی، آشامیدنی، آرایشی، بهداشتی و امور پزشکی» مصوب 1378 شورای عالی سازمان نظام پزشکی).
در صورت تخلف، چطور شکایت کنیم؟
تخلف‌های پزشکی فقط به موارد بالا محدود نیست و طیف گسترده‌تری دارد که ما فقط به چند مورد آن اشاره کردیم. در هر حال، هر زمان با تخلف‌های پزشکی مواجه شدید می‌توانید به استناد «آیین‌نامه رسیدگی دادسراها و هیأت‌های انتظامی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران» مصوب 1390 شورای عالی نظام پزشکی، به نظام پزشکی شهرستانی که تخلف در آنجا انجام شده مراجعه کنید. (مثلاً نظام پزشکی شهرستان تهران در خیابان کارگر شمالی واقع شده است).
سپس، دبیرخانه دادسرای انتظامی، شکایت بیمار را ثبت می‌کند. بعد از این مرحله، پرونده جهت طی روند به دادیار انتظامی ارجاع می‌شود. پس از تکمیل تحقیقات پرونده به هیئت بدوی و در نهایت هیئت تجدیدنظر می‌رود.
در برخی تخلفات مهم (مانند محرومیت موقت یا دائم از حرفه پزشکی)، هیئت عالی انتظامی پزشکی هم مداخله می‌کند. در سال 1384 مجلس شورای اسلامی تبصره‌ای به ماده 40 قانون سازمان نظام پزشکی اضافه کرد و اعلام نمود اگر هیئت بدوی، هیئت تجدیدنظر یا هیئت عالی اقدام به صدور رأی قطعی کند، ظرف یک ماه از زمان ابلاغ رأی قطعی، امکان تجدیدنظر از این رأی وجود دارد. مرجع تجدیدنظر در این فرض، دادگاه تجدیدنظر استان است.
نکته بسیار مهم: شکایت از تخلف‌های پزشکی دارای مرور زمان یک ساله است!!! یعنی بیمار فقط و فقط یک سال از زمان وقوع تخلف امکان طرح شکایت نزد نظام پزشکی را دارد و بعد از آن حق شکایت بابت تخلف (و نه جرم) از بین می‌رود.
برای افزایش اطلاعات حقوقی خود می‌توانید کانال راوی حق در آپارات را دنبال کنید.